Ενας μύθος για την Εθνεγερσία 1821-2021

Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής
υποβαστάζουν την Ελλάδα.
Πίνακας του λαϊκού ζωγράφου
Θεόφιλου Κεφαλά-Χατζημιχαήλ (1870-1934),
Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Η μακρά εθνική μας ιστορία, δεν είναι γραπτή. Είναι προφορική.

Η γνώση δεν είναι γραπτή.

Η γνώση μεταδίδεται από στόμα σε στόμα. Ξεπηδά σαν τη φλόγα από τις μνήμες μας και τις ψυχές μας και μοιράζεται ώσπου να κατακάψει, να καθάρει και να αναγεννήσει.

Με μύθους, με λόγια δηλαδή, και με τραγούδια γράψαμε την ιστορία μας στις Ραψωδίες του Ομήρου και στα Κλέφτικα τραγούδια.

Μετά την πήραν όσοι χολωμένοι και λειψοί δεν μπορούσαν να την γράψουν κι άρχισαν να την αναλύουν, να την γυρίζουν, να την πασπατεύουν, να την ξεψαχνίζουν, να κόβουν όποιο ψαχνό δεν κουράζει τα σαγόνια τους, κι όποιο δεν τους καλοαρέσει να το βάζουν παράμερα.

Αυτά τα “παράμερα”, τα κόκαλα κι οι χόνδροι, είναι η ραχοκοκαλιά και οι μύες της Ιστορίας μας.

Αυτός είναι ο σπόρος της ύπαρξής μας που αναζητά, υπεράνθρωπος και θεϊκός, την ελευθερία, τρυπώντας με το σπαθί του και ξεπηδώντας από το χώμα, από τα αίματα και τα κόκκαλα των προγόνων δηλαδή, και, νικητής πια αληθινός πάνω στο θράσος των αλλεπάλληλων αυτοκρατοριών, ανθρώπινος καθώς είναι, συμπονά το αδύναμο μέρος του αντιπάλου σαν την Ατοσσα στον χορό των Αισχύλειων “Περσών”:

Φύσα μαΐστρο δροσερέ κι αέρα του πελάγου,
να πας τα χαιρετίσματα στου Δράμαλη τη μάνα.
Της Ρούμελης οι μπέηδες, του Δράμαλη οι αγάδες
στο Δερβενάκι κείτονται, στο χώμα ξαπλωμένοι.
Στρώμα έχουνε τη μαύρη γης, προσκέφαλο λιθάρια
και γι’ απανωσκεπάσματα του φεγγαριού τη λάμψη.
Κι ένα πουλάκι πέρασε και το συχνορωτάνε:
«Πουλί, πώς πάει ο πόλεμος, το κλέφτικο ντουφέκι;
─ Μπροστά πάει ο Νικηταράς, πίσω ο Κολοκοτρώνης,
και παραπίσω οι Έλληνες με τα σπαθιά στα χέρια».
Γράμματα πάνε κι έρχονται στων μπέηδων τα σπίτια.
Κλαίνε τ’ αχούρια γι’ άλογα και τα τζαμιά για Τούρκους,
κλαίνε μανούλες για παιδιά, γυναίκες για τους άντρες.

(Ν.Γ. Πολίτου, Εκλογαί από τα τραγούδια του Ελληνικού λαού, Αθήνα 1932)

Ησαν εκείνοι “άλλοι άνθρωποι”, άγιοι και ανέγκιχτοι από τα δικά μας λάθη και πάθη;

Οχι, το λένε οι μεταξύ τους έριδες και οι ουρανομήκεις βρισιές τους.

Το λέει ο Καραϊσκάνης κι ο Θανάσης Διάκος που χάνεται για να ζήσει παντοτινά στην αθανασία στις 24 του Απρίλη του 1821:

“Καρδιά, παιδιά μου, φώναξε, παιδιά, μη φοβηθείτε
Ανδρεία, ωσάν Έλληνες, ωσάν Γραικοί σταθείτε”.
Εκείνοι εφοβήθηκαν κι εσκόρπισαν στους λόγκους.
Έμειν΄ ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες,
Τρεις ώρες επολέμαε με δεκαοχτώ χιλιάδες,
Σχίστηκε το τουφέκι του κι εγίνηκε κομμάτια
και το σπαθί του έσυρε και στη φωτιά εμβήκεν.
Έκοψε Τούρκους άπειρους, κι εφτά Μπουλουκμπασήδες,
Πλην το σπαθί του έσπασεν απάν΄ από τη χούφταν.
Κ΄ έπεσ΄ ο Διάκος ζωντανός εις των εχθρών τα χέρια.
Χίλιοι τον πήραν απ΄ εμπρός και δυο χιλιάδες πίσω.
Κι Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμο τον ερώτα:
– “Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, τη πίστι σου ν΄ αλλάξεις;
Να προσκυνάς εις το τζαμί, την εκκλησιά ν΄ αφήσεις”:
Κ΄ εκείνος τ΄ αποκρίθηκε και με θυμόν του λέγει:
– “Πάτε κι εσείς κ΄ η πίστις σας μουρτάτες να χαθείτε.
Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θέλ΄ αποθάνω….
Αν θέλετε χίλια φλωριά και χίλιους μαχμουτιέδες,
Μόνον πέντ΄ έξι ημερών ζωήν να μου χαρίστε.
Όσον να φθάσ΄ ο Οδυσσεύς και ο Θανάσης Βάγιας”
Σαν τ΄ άκουσ΄ ο Χαλήλμπεης με δάκρυα φωνάζει:
-“Χίλια πουγγιά σας δίνω ΄γω, κι ακόμα πεντακόσια,
τον Διάκο να χαλάσετε, τον φοβερό τον κλέφτη,
ότι θα σβύση τη Τουρκιά κι όλο το Δοβλέτι”.
Τον Διάκο τότε πήρανε και στο σουβλί τον βάλαν.
Ολόρθο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε.

“Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει
τώρα π΄ ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζ΄ η γη χορτάρι”.

Την πίστι τους, τους ύβριζε, τους έλεγε μουρτάτες
“Εμέν΄ αν εσουβλίσετε, ένας Γραικός εχάθη,
Ας είν΄ καλά ο Οδυσσεύς κι ο καπετάν Νικήτας,
Αυτοί θα κάψουν την Τουρκιά κι όλο σας το Δοβλέτι.”

(Δημοτικό τραγούδι)

Το λένε οι αλαφροίσκιωτοι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι του Σιορ Διονύση Σολωμού που αναριγά ακούοντας τα κανόνια του Μεσολογγιού:

Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη,
η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι.
Με χίλιες βρύσες χύνεται με χίλιες γλώσσες κραίνει
“Όποιος πεθάνει σήμερα, χίλιες φορές πεθαίνει”.

Έστησ’ ο έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη
κι η φύσις ήβρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα
και μες τη σκιά, που φούντωσε και κλεί δροσιές και μόσχους,
ανάκουστος κηλαηδισμός και λιποθυμισμένος.

Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα,
χύνονται μες την άβυσσο τη μοσχοβολισμένη
και παίρνουνε το μόσχο της κι αφήνουν τη δροσιά τους
κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί και κάνουν σαν αηδόνια.

Έξ’ αναβρύζει κι η ζωή σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύμα.
Αλλά στης λίμνης το νερό, π’ ακίνητο `ναι κι άσπρο,
ακίνητ’ όπου κι αν ιδείς και κάτασπρ’ ως τον πάτο,
με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,
που ‘χ’ ευωδίσει τς’ ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο.
Αλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι `δες.

Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!
Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
ουδ’ όσο κάν’ η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
γύρου σε κάτι ατάραχο, π’ ασπρίζει μες τη λίμνη,
μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι
κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του.

Κι αν δε βλέπουν μάγια κι άνοιξες οι εθελούσια δούλοι, ούτε και τότε έβλεπαν. Χρειάζονται στη νέα σπορά να βγουν νέοι Ξάνθοι και Φιλικοί, κρυφά από το δοβλέτι, χρειάζονται ονειροπόλοi Πρίγκιππες σαν τους Υψηλάντηδες και φοιτητές μελανοχίτωνες, φραντσέζες να πουλούν στις συνάξεις τους φλυτζανάκια με την Ακρόπολη και το Παλαμίδι σαν ταπεράκια σημερινά, για να μαζέψουν φράγκα και να τα κάνουν κανόνια και πυρίτιδα.

Xρειάζονται υπερήλικες σαν τον Γέρο του Μωριά και νέοι νεραϊδόμορφοι σαν τον Ηλία Μαυρομιχάλη.

Χρειάζονται σαλοί του Θεού, σαν τον Διονύσιο Φιλόσοφο και τον παπα-Γρηγόρη Φλέσσα.

Χρειάζονται εφοπλιστήνες και καπετάνισσες σαν την Μαντώ Μαυρογένους, την Λασκαρίνα Πινότση-Ορλώφ-Γιάννουζα-Μπούμπουλη, την Δέσπω και την Λένω του Μπότση και μάννες Σουλιώτισσες.

Χρειάζονται πολιτικοί με καρδιά λέοντα σαν τον Ιωάννη Καποδίστρια, και βασιλιάδες πρόθυμοι να φορέσουν την φουστανέλα σαν τον Οθωνα του Βίτελσμπαχ και να γίνουν στρατηλάτες σαν τον διάδοχο Κωνσταντίνο.

Για να στέρξει η γη μας, γη των άφθαρτων αερικών και ειδώλων , καθώς λέει ο εθνικός ποιητής, και να φανούν απάνω, εμείς που φθάσαμε ήδη εδώ, να ακούμε τους μύθους των παλιών, ντυμένους στα τραγούδια του λαού μας, λαϊκά και με υπογραφή ποιητών Μαβίληδων, να βαρούμε το χώμα με τα πόδια μας, και να ανασαίνουμε τον ιδρώτα της γης μας. Και οι θεοί ας μας αξιώσουν ο πετριχώρ που θα αναδυθεί να γίνει ιχώρ αθανασίας.

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

Περί ελευθερίας -Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων

Επί μια δεκαπενταετία έμεινα στα Γιάννενα. Έμαθα να ζω με τα βουνά και αγάπησα τα τοπία της Ηπείρου. Σύντροφοι και συνομιλητές στα καλά και στα άσχημα, σκεπασμένα πότε με παχιές καθησυχαστικές ομίχλες και σπανιότερα, με τα πιο φανταχτερά χρώματα που επιφυλάσσει η Φύση στα μάτια του ανθρώπου. Με διαπέρασε η υγρασία και η μουσική της, τόσο διαφορετική από την ιδιοσυγκρασία μου. Εκεί εκπαιδεύτηκα σε πολλά αναγκαία της ενήλικης ζωής, εκεί πήγαν σχολείο τα τρία μου παιδιά. Η Επέτειος της Απελευθερώσεως της πόλεως, στις 21 Φεβρουαρίου 1913, είναι συνδεδεμένη στην μνήμη μου με σχολικές γιορτές, οι οποίες, προς αμηχανία, κάποτε και δυσαρέσκεια κάποιων παρισταμένων, έκαναν να φουρτουνιάζει στα μάτια μου, ο καημός της σημερινής υποτέλειας.

Στον νου μου έρχονταν οι εικόνες των νεαρών ανδρών και γυναικών, στρατιωτών και νοσοκόμων που άφησαν τα σπίτια και τις οικογένειές τους, για την μακρινή γη του Εθνικού Οράματος. Μια δεκαετία αργότερα, ο δικός μου προπαππούς θα έφευγε για την Μικρά Ασία, απ’ όπου θα γύριζε μόνο για να πεθάνει στον πατρογονικό του Μωριά κι αργότερα ο παππούς μου, εικοσάχρονος έφιππος, για την σκλάβα γη της Βορείου Ηπείρου, την οποία αναπολούσε ως τα βαθιά του γηρατειά. Έβλεπα τα παιδιά, τα δικά μου και τα άλλα ελληνόπουλα, σαν αγγέλους με λευκά πουκάμισα και καστανόξανθα μαλλιά, να τραγουδούν την δόξα και τον πόνο τους. «Δεν με φοβίζουν μάνα μου οι σφαίρες, τα κανόνια. Μον’ με φοβίζει η παγωνιά, του Μπιζανιού τα χιόνια».

Αργότερα, τα καμάρωνα στις παρελάσεις, ντυμένα με τις εθνικές ενδυμασίες του τόπου του πατέρα τους, ντυμένα όπως θα’πρεπε να ντύνονται όλοι οι Έλληνες, τουλάχιστον μια μέρα κάθε χρόνο, για να νιώθουν ποιοι είναι, από πού έρχονται και πού είναι ο προορισμός τους. Πολλοί προσπάθησαν να καταργήσουν τις παρελάσεις, πότε στο όνομα της ειρήνης, πότε για λόγους δήθεν οικονομίας, εσχάτως και για λόγους “πανδημίας”.

Καθώς (ξανα)γράφω αυτές τις γραμμές, για την Επέτειο της Απελευθερώσεως ενός τόπου που όλοι θεωρούμε αναπόσπαστο τμήμα της Πατρίδας μας, ευγνωμονώ όσους καθιέρωσαν αυτές τις γιορτές. Κουραστικές, γραφικές, κενές νοήματος, όταν όλα όσα θύμιζαν θεωρούνταν δεδομένα, κατάφεραν να καλλιεργήσουν φρόνημα, καλαισθησία, τέχνη, δημόσια ομιλία, και, πάνω από όλα, το έθος της τιμής στους Ήρωες του Έθνους μας.

Στις φωτογραφίες της εποχής, έφιπποι Έλληνες μπαίνουν στην πόλη από τον δρόμο του που βρισκόταν ως πριν λίγο καιρό το σπίτι μου, πριν ανοίξουν οι μεγάλες εθνικές οδοί και λεωφόροι, όταν οι δρόμοι ήσαν χωμάτινοι και οι άρρωστοι πήγαιναν να θεραπευτούν στα μοναστήρια. Όταν οι άνθρωποι δεν είχαν ανάγκη να ταξιδέψουν στην άλλη άκρη του κόσμου για να βρουν τον εαυτό τους, ή για να γνωρίσουν τον κόσμο. Γιατί ο κόσμος όλος βρισκόταν κλεισμένος στον κάθε κόκκο χώματος της γης τους.

Οταν στην ελληνική βουλή υπήρχαν Ελληνες βουλευτες, θυμάμαι δυο που ξεσήκωσαν σάλο όταν τόλμησαν σε μια επιτροπή της εκκλησιάς των πολιτικών κομμάτων να απευθυνθούν στην ηγεσία της χώρας και του στρατεύματος και να τους αποκαλέσουν τους μεν “προδότες”, τους δε “υπηρέτες” των εισβολέων της Πατρίδας μας. Μπορεί ο καθωσπρεπισμός και η υποκρισία της “κοινής” γνώμης, να διαφωνούν με τον τρόπο ή την ένταση. Όμως, η αλήθεια είναι πως αυτοί που ως προτεραιότητα έχουν το συμφέρον των κατακτητών της πατρίδας μας, αυτών που εφευρίσκουν διαρκώς τρόπους για να επιδιώξουν την υποδούλωσή της, αυτοί που έχουν συστηματικά και από πρόθεση νεκρώσει κάθε υγιή επιχειρηματική δραστηριότητα επιδιώκοντας την καταστροφή της μεσαίας τάξης, αυτής που από την αρχαιότητα είναι ο πυλώνας της Δημοκρατίας, αυτοί που στέλνουν στον θάνατο και στην συνέχεια περιφρονούν τους νεκρούς Ήρωές μας και παραχωρούν εθνική κυριαρχία για την οποία μάτωσαν και έδωσαν την ζωή τους οι πρόγονοί μας (συχνά όχι οι δικοί τους) είναι αντικειμενικά προδότες.

Στερήσεις και θυσίες, αγώνες, μάχες και θάνατοι ακόμα, έχουν νόημα και φέρνουν καρπό όταν η φλόγα της καρδιάς κινεί την μηχανή του μυαλού. Όταν όσα κάνεις γίνονται για την χώρα σου και όχι για τους ξένους. Στις πολύνεκρες μάχες στο άπαρτο οχυρό του Μπιζανίου πολέμησαν Έλληνες από ολόκληρη την Ελλάδα χωρίς να ζητήσουν καμιά διαβεβαίωση για το αποτέλεσμα, εκτός από την εμπιστοσύνη στους ηγέτες τους (άνδρες σαν τον Στρατηλάτη Διάδοχο Κωνσταντίνο κι έναν Ιωάννη Μεταξά, κι όχι κάποιους ανθυπομέτριους εγωπαθείς χειριστές των παρασκηνίων), και την πεποίθηση που είχαν σπείρει και αναθρέψει στις καρδιές τους οι γονείς τους, πως όλα έχουν νόημα και αξία όταν τα κυβερνά η ανιδιοτελής αγάπη της Πατρίδας:

«Ένα πουλάκι ν’ έβγαινε πομέσ’ απ’ το Μπιζάνι,
είχε θολά τα μάτια του και μαύρα τα φτερά του,
κι η Ρούμελη το ρώτησε κι η Ρούμελη του λέγει:
-Για πες μας, πες μας βρε πουλί, κανά καλό χαμπέρι.
-Τι να σου πω, βρε Ρούμελη, τι να σου μολογήσω;
Τα ευζωνάκια πολεμούν στο ξακουστό Μπιζάνι.

Κι επειδή το Μπιζάνι ήταν άπαρτο, ένας έξοχος παράτολμος αξιωματικός ονόματι Βελησσαρίου, το εκτίμησε όπως έπρεπε, και αντί να επιμείνει παθητικά, το παρέκαμψε, μαζί με τους φουστανελάδες του, για να φθάσει στον σκοπό, στην απελευθέρωση που την πήγε στο πιάτο στον Διάδοχο Κωνσταντίνο στο χάνι του Εμίν Αγά. Κι εκεί, μπροστά στον βασιλιά-στρατηλάτη, έγειρε ο Τούρκος το σπαθί του και του παρέδωσε την πόλη. Ναι, θέλω κι εγώ να δω τον Τούρκο και κάθε εχθρό της Ελλάδας, του Ελληνισμού και των όσων απελευθερωτικών για τον Ανθρωπο διαχρονικά επινόησε και εκφράζει, να σκύβει εμπρός στον Έλληνα και να του παραδίνει το σπαθί του. Θέλω να δω την Πατρίδα μου δυνατή και τον λαό μου όρθιο. Και είμαι σίγουρη πως αυτό θέλουν και οι περισσότεροι συμπατριώτες μας, ακόμα κι αν δεν ξέρουν ή δεν μπορούν ή το πιο πιθανό φοβούνται να το παραδεχθούν.

Κλείνοντας την επετειακή αναφορά, θα χρησιμοποιήσω ως γέφυρα με το παρόν και τις νέες πραγματικότητες οι οποίες διαμορφώνονται και τις οποίες οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψιν μας, ένα ποίημα του Γεωργίου Χατζή- -«Πελλερέν», γιατί εκφράζει με τρόπο ιδανικό την απάντηση στην σημερινή αδήριτη ανάγκη για λύση και λύτρωση της Πατρίδας και του Λαού μας, πέρα από προσωπικές προτιμήσεις, πολιτικές διασυνδέσεις και αρτηριοσκληρωτικές εμμονές.

Μέσα από τις υγρές, πέτρινες φυλακές του Κάστρου, όπου εκρατείτο καταδικασμένος σε θάνατο για την εθνική του δράση, ακούγοντας το κανονίδι από την τελευταία επίθεση του ελληνικού στρατού στο Μπιζάνι, ο εκδότης της εφημερίδας ΗΠΕΙΡΟΣ, γράφει στις 20/2/1913, παραμονή της απελευθέρωσης, ετούτο το ποίημα.

“Τέτοιο γλυκό τραγούδημα από καμμιά φλογέρα
ποτές έτσι δεν γλύκανε ανθρώπων την καρδιά,
όπως απόψε η τρομερή, που σχίζει τον αέρα
ολόγυρα στα Γιάννενα η αγριοκανονιά!
Ποτές κανένα φέξιμο γλυκό μεσ’ στο σκοτάδι
Της φυλακής δεν έριξε στο σκλάβο έτσι λαό
Όπως ετούτη η τρομερή φωτιά, που απόψε βράδυ
φλογεί όλα τα Γιάννενα με φώτο φοβερό!

Γλυκό κανόνι να ’ξερες πόσο γλυκειά η λαλιά σου!
-Κάψε! Μια σύγκαρδη φωνή όλη η πόλη υψώνει.
-Κι αν είν’ αντάμα κι ουρανός και χώμα να σμιχτούν!
Τζαμί μαζί κι η εκκλησιά ας γκρεμιστούν κανόνι,
Τα Γιάννενά μας ’λεύθερα μονάχα απόψε ας βγούν!”

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

21 αλήθειες για το 2021

Οι καβαλάρηδες του Αη Γιωργιού στην Βόνιτσα (πηγή)

Είθισται στο τέλος ενός έτους, να κάνουμε απολογισμό του παλιού, και σχέδια για το νέο.

Εμπρός στον νέο χρόνο οι ακόλουθες προτροπές εύχομαι να εμπνεύσουν κάθε μία και κάθε έναν από εμάς ώστε να συνεχίσουμε να επιλέγουμε και να μην αφηνόμαστε έρμαια στις επιλογές των άλλων που πληρώνουμε πολύ ακριβά. Κυρίως, εύχομαι να συμβάλλουν στο να απεξαρτηθούμε από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης το οποίο κρατά δέσμιους πολλούς καλούς Έλληνες.

1. ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ 2021-Το 2021 θα είναι μια χρονιά αντίστοιχη σε βαρύτητα του 2001. Τότε ήταν η από αέρος ορατή απειλή των άφαντων τρομοκρατών, λόγω της οποίας επιβλήθηκαν παγκοσμίως μέτρα περιορισμού της ελευθερίας και επιτήρηση σε ουσιώδεις τομείς όπως οι μετακινήσεις και οι επικοινωνίες. Το 2021 ο πόλεμος διεξάγεται εναντίον του εναέριου “αόρατου εχθρού”. Ακολυθώντας την “τακτική του σαλαμιού” οι προτροπές να … πλένουμε τα χέρια μας και να μην αγγίζουμε το πρόσωπό μας, έφθασαν κλιμακωτά στο να μην πηγαίνουμε στην εκκλησία, να μην βλέπουμε ζωντανά του φίλους και τους οικείους μας (αλλά να περνάμε από τα κανάλια ελέγχου των ηλεκτρονικών υπολογιστών) και να δηλώνουμε στον Μεγάλο Αδελφό πού θα πάμε όταν βγούμε από το σπίτι μας. Το 2021 αναμένεται να μάθουμε ότι δεν επιτρέπονται οι μετακινήσεις εάν δεν φέρουμε το ειδικό βουλοκέρι της παγκόσμιας αυθαίρετης, μη εκλεγμένης, αυτοδιορισμένης υπερεξουσίας.
2. ΕΜΕΙΣ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ; -Το 2020 ξεκίνησε και θα συνεχιστεί μια μεγάλη εκκαθάριση σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Διακρίνουμε επιτέλους τι ήταν οφθαλμαπάτη, τι μας κρατούσε παραπλανημένους και τυφλωμένους, σε ποιες παγίδες αφεθήκαμε να πέσουμε. Συνειδητοποιούμε τι αξίζει τον κόπο να πιστεύουμε, σε ποιους μπορούμε να στηριζόμαστε και ποιους αξίζει να στηρίζουμε, τι έχει σημασία και τι είναι βλαπτικό ή περιττό, τι μας δυναμώνει και τι μας απομακρύνει από τα σημαντικά, κάνοντάς μας να σπαταλιόμαστε ασκόπως.
3. Η ΠΡΟΠΑΓΝΑΔΑ- Εάν υπάρχει ένα πράγμα το οποίο πρέπει να επιδιώξουμε να αλλάξουμε είναι να σταματήσουμε να ακούμε εμείς και οι οικείοι μας τις ειδήσεις των εντεταλμένων προπαγανδιστών. Δεν κρύβουν πλέον -τόσο σίγουροι είναι για την εξουσία τους- ότι πληρώνονται με εκατομμύρια ευρώ για να σταλάζουν στο μυαλό και του πλέον ρωμαλέου πνευματικά, τον φόβο, την αγωνία και την ταραχή. Εάν δεν βλέπαμε ειδήσεις, το πιο πιθανόν είναι ότι θα καταγράφαμε στην αντίληψή μας μια υπαρκτή, σοβαρή επιδημία γρίππης, για την οποία δεν θα επιτρέπαμε βεβαίως να μας αφαιρεθούν θεμελιώδη δικαιώματα όπως της εξόδου από το σπίτι μας ή των θρησκευτικών μας τελετουργιών με την χρήση έστω προστατευτικών μέσων.
4. TO MIKΡΟΣΥΜΠΑΝ-Ο μικρόκοσμος στον οποίον ο καθένας μας κινείται δεν αποτελεί τον σύμπαντα κόσμο. Η διαδικτυακή εικόνα των “επαναστατών” είναι αποτέλεσμα αλγορίθμων. Βλέπεις πάντα αυτά που βλέπεις συνήθως. Η εικόνα του διαδικτύου είναι όσο αληθινή είναι η εικόνα των μεγάλων ΜΜΕ.
5. ΟΙ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΟΙ-Οπως κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν υπάρχουν, προκειμένου να ωφεληθούν, άλλο τόσο κάποιοι άλλοι σπέρνουν τον φόβο και την τρομοκρατία προκειμένου να πουλήσουν θεάσεις, κλικ, διαφημίσεις, δημοφιλία, μια θέση σε ένα μελλοντικό “αντιδραστικό” πολιτικό σχήμα. Τους αναγνωρίζεις από το μείγμα θρησκευτικού φονταμενταλισμού και “αντιφασιστικού” -αλλά ποτέ αντιμπολσεβίκικου- μένους. Χρησιμοποιούν έτσι την ίδια ρητορική, ώστε είτε από την μια πλευρά είτε από την άλλη να κρατούν τους ακροατές τους υπό έλεγχο.
6. ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ-Για όσα ακούμε στις ειδήσεις, όποια κι αν είναι η πηγή τους, έχουμε ένα υπερόπλο το οποίο είναι ανάγκη να αναπτύξουμε. Για να αντισταθούμε στις πνευματικές και ψυχικές επιθέσεις, πρέπει να έχουμε τα μάτια μας στον ουρανό και τον νου μας στην προσευχή. Η προσευχή δεν είναι προνόμιο ή παραξενιά καλογέρων και θεουσών. Είναι πηγή ένθεης εμπειρίας των Ελλήνων. Είτε κατέφευγαν για χρησμό στο μαντείο, είτε καταφεύγουν για συμβουλή και «ευχή» από τον Πνευματικό τους, οι Έλληνες ξεκινούν κάθε τους έργο από τον Θεό τους και την ευλογία Του.
7. ΤΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΩ; -Να ζητάμε την νίκη του Θεού και της Πατρίδας μας. Εάν πιστέψουμε ότι ο Θεός θα νικήσει, τότε και η Πατρίδα θα νικήσει, και θα είμαστε και όλοι εμείς νικητές. Εάν δεν πιστεύουμε, η Πατρίδα θα χαθεί και ο λαός μας θα βουλιάξει, δυο μόλις αιώνες μετά την Εθνεγερσία, αποτέλεσμα τεσσάρων αιώνων διαρκών ξεσηκωμών. Το Έθνος είμαστε εμείς, και η υποχρέωσή μας για την διαφύλαξή του είναι διττή: απέναντι στους Προγόνους μας οι οποίοι πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της ελευθερίας , και απέναντι στον Θεό που έθεσε στις φλέβες μας τις προϋποθέσεις της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής μας ιδιοσυστασίας.
8. Η ΗΓΕΣΙΑ- Είναι φανερό ότι τούτες τις κρίσιμες για την ελευθερία του έθνους, της ανθρωπότητας και ενός εκάστου εποχές, υπάρχει απουσία ηγεσίας. Πνευματική, πολιτική και θρησκευτική ηγεσία είναι συνένοχες. Εμείς να ζητάμε στην προσευχή μας δύναμη και στήριξη για τους ηγέτες εκείνους που έχουν το Πνεύμα του Θεού, και στον νου τους το καλό της Πατρίδας και του Ανθρώπου, σε όποιο πολιτικό, οικονομικό ή άλλο χώρο και αν βρίσκονται. Κανένας δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια παρά μόνον ο Θεός. Κανένας άνθρωπος με καλή θέληση και ευθύτητα σκοπού δεν περισσεύει προς την επίτευξη της Ελευθερίας μας.
9. ΣΕ ΤΙ ΝΑ ΠΙΣΤΕΨΩ; – Οι περισσότεροι εξ ημών, είτε δεν έχουμε πίστη είτε την τοποθετούμε  σε ανθρώπους εξίσου ατελείς με μας, και επιπλέον αρκούντως εγωκεντρικούς και αλαζόνες ώστε να παριστάνουν τους διαθέτοντες αυθεντία, και “εξουσίαν έχω απολύσαι σε και εξουσίαν έχω σταυρώσαι σε” (Ιωάν. 19: 10-12). Πιστεύουμε ενίοτε σε ανθρώπινα νοητικά σχήματα, σε ιδεολογήματα που κατασκευάστηκαν για να καθυποτάξουν τους ανθρώπους σε οικονομικά συμφέροντα και κοινωνικά μοντέλα, μετατρέποντάς τους από ελεύθερους ανθρώπους, παιδιά του Θεού, σε στρατιωτάκια στην γραμμή παραγωγής, χωρίς πρωτοβουλίες και χωρίς ηθικά στηρίγματα. Θεοποιήσαμε ανθρώπους και στρέψαμε την πλάτη μας στον Θεό. Στον Θεό ως μοναδική ανώτερη από εμάς αρχή, εκεί και μόνο αξίζει να πιστέψουμε.
10. ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΑΛΛΑΞΕΙ; -Η διαβεβαίωση του Θεού είναι ξεκάθαρη : «ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι» (Μάρκ. θ’ 23). Έχεις τα κότσια να πιστέψεις; Θέλει δουλειά. Δεν θα παίζεις το θύμα, όπως όταν αφήνεσαι στην δήθεν παντοδυναμία του Κακού. Θα πρέπει να στρωθείς και να κοπιάσεις για να φτιάξεις σαν άλλος Οδυσσέας τον κόσμο σου, όχι νικημένος από τον Ποσειδώνα στον οποίο αυθαδίασες, αλλά έχοντας πάρει το μάθημα από την αλαζονεία σου, βοηθούμενος από την θεά Αθηνά.
11. Η ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΚΑΛΟ-Να πιστέψουμε στο Καλό. Οι Έλληνες πάντα πίστευαν ότι υπάρχουν καλές δυνάμεις και κακές δυνάμεις. Συγκέντρωναν τις προσπάθειές τους στις καλές δυνάμεις και τις καλούσαν να τους συντρέξουν, ευαρεστώντας τες. Όπως διαπιστώσαμε και την χρονιά που έφυγε, ο άνθρωπος των ημερών είναι πρόθυμος να πιστεύσει στο θέατρο σκιών που παίζεται πίσω από τα “κουτιά με τα κέρατα” , και να αφεθεί στον φόβο. Τι κι αν ο Θεός ο ίδιος του έταξε πως, αν φροντίζει για τα πετεινά του ουρανού, θα φροντίσει και γι΄αυτόν; Ο άνθρωπος στέκει άπιστος ως προς τον Θεό και πιστός στις δυνάμεις που του υποβάλλουν την δήθεν παντοδυναμία και τον δικαιωματισμό τους. Να πιστέψουμε στο Καλό.
12. ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΟ ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ; -“Οι ουρανοὶ διηγούνται δόξαν Θεού, ποίησιν δε χειρών αυτού αναγγέλλει το στερέωμα”. Εκεί όπου τα έργα είναι του Θεού, εκεί είναι το Καλό. Σε μια βουνοκορφή. Σε ένα νησί. Στην αυλή ενός μοναστηριού. Στην ανατολή και στο ηλιοβασίλεμα. Να επικεντρώσουμε σαν ακτίνα λέιζερ την ματιά μας στα έργα του Θεού. Εκεί βρίσκεται η αλήθεια και το Καλό.
13. ΤΙ ΑΞΙΑ ΕΧΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΩ; -Οση της δώσεις. Χρειάζεσαι αρκετή ώστε να μην την χαρίζεις, να μην την παραχωρείς, να μην την αποδίδεις στον εχθρό. Οι μαθητές ρώτησαν κάποτε τον Χριστό σχετικά με ένα κακό πνεύμα: «διατί ημείς ουκ ηδυνήθημεν εκβαλείν αυτό; ο δε Ιησούς είπεν αυτοίς· δια την απιστίαν υμών. αμήν γαρ λέγω υμίν, εάν έχετε πίστιν ως κόκκον σινάπεως, ερείτε τω όρει τούτω μετάβηθι εντεύθεν εκεί, και μεταβήσεται, και ουδέν αδυνατίσει υμίν» (Ματθ. ιζ’ 19-20). Πίστη ίσαμε ένα κόκκο συναπιού είναι αρκετή για να μετακινήσει ένα βουνό. Ας μαζέψουμε λοιπόν από κάτω τα καντάρια με την «πίστη που είναι πιο δυνατή από την φωτιά», τις χωρίς αντίκρυσμα μεγαλοστομίες, τους λεονταρισμούς και τις παραστάσεις περιφερόμενων θιάσων, κι ας αναζητήσουμε πίστη στο Καλό ίση  με ένα κόκκο σιναπιού. Αυτό θα αρκέσει.
14. ΟΙ ΚΛΗΡΙΚΟΙ – Να προσευχόμαστε για τους ιερωμένους. Από την αρχή της «πανδημίας» δεν είδαμε παρά ελάχιστους ιεράρχες να στηρίζουν τους Χριστιανούς στην Πίστη τους. Οι τηλεοράσεις δεν φιλοξενούν παρά μόνον όσους σιγοντάρουν το κεντρικό αφήγημα, ή τους εμφανίζουν ως αντικείμενα χλεύης. Οι περισσότεροι υψηλόβαθμοι κληρικοί, φοβισμένοι και κακομοίρηδες, κοιλαράδες Φαναριώτες και υποκείμενα της εξουσίας, πολιτικής και οικονομικής, σπεύδουν να κάμουν σιγόντο, αναγνωρίζοντας έτσι την πρωτιά στον Καίσαρα και γυρίζοντας την πλάτη στον Θεό. Να προσευχηθούμε γιατί αυτούς τους κυνηγά ο άρχοντας του κόσμου τούτου περισσότερο από τους λαϊκούς.
15. ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ-Η κοινωνική συνοχή βάλλεται. Η εξουσία παίζει για ακόμα μια φορά το χαρτί “διαίρει και βασίλευε”. Ήδη έχει πέσει το σύνθημα εναντίον των δημοσίων υπαλλήλων -αλλά όχι εναντίον των υπουργών. Θα ακολουθήσει συντεταγμένη επιχείρηση εναντίον των μη εμβολιαζομένων, π.χ. “εξαιτίας σας δεν ανοίγουν οι επιχειρήσεις”, παρά το ότι κατ’ επανάληψη έχει διατυπωθεί από επίσημα χείλη πως ακόμη και μετά τον εμβολιασμό τα μέτρα θα παραμείνουν-όπως ακριβώς το «χαράτσι» στα ακίνητα, για να μην υπάρχουν απορίες.  Είναι απαραίτητο οι πιστοί στον Θεό και στην Πατρίδα, να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, φανερά ή κρυφά. Δεν χρειάζονται σώου και παλικαρισμοί. Γράφεται συχνά ότι ο Έλληνας έγινε Ραγιάς και δεν προόδευσε όπως οι Δυτικοί λόγω της Τουρκοκρατίας. Η εμπειρία εκείνη, θα φανεί τώρα χρήσιμη. Ξέρουμε να επιβιώνουμε εν μέσω τυραννίας, την ώρα που οι Δυτικοί βαρούν προσοχές στην εξουσία. Εμείς έχουμε Θεό νίκης «Τα αδύνατα παρά ανθρώποις δυνατά παρά τω Θεώ εστίν» (Λκ. 18, 27)
16. Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ-Πολλοί Χριστιανοί επαναλαμβάνουν: «Ο Θεός θα βάλει το χέρι Του», «Έχει ο Θεός», «Επιτρέπει ο Κύριος». Τα ίδια έλεγαν και πριν από την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως. Πίσω από την εξωτερική θεοσέβεια για την οποία ο Χριστός απεκάλεσε τους Φαρισαίους “τάφους κεκονιαμένους” (Ματθ. 23-2), κρύβεται η μαλθακότητα, η δειλία, η κουτοπονηριά. Την Πίστη μας την βάζουμε σε δοκιμασία εμείς οι ίδιοι -δεν είμαστε δα και αναχωρητές της ερήμου για να «επιτρέψει» ο Θεός τον πειρασμό μας. «Ω γενεά άπιστος και διεστραμμένη! έως πότε έσομαι μεθ’ υμών; έως πότε ανέξομαι υμών;» (Ματθ.ιζ 14-23).
17. Η ΧΑΡΑ-Να είμαστε χαρούμενοι. Από τους Χριστιανούς οι οποίοι υποτίθεται πως, αν μη τι άλλο έχουν την βεβαιότητα της μετά θάνατον ζωής, πολλοί είναι διαρκώς τεθλιμμένοι, ξινισμένοι, αυταρχικοί με τους άλλους, κριτές των πάντων. Γράφει ένας από τους μεγαλύτερους Ορθόδοξους Θεολόγους του 20^ου αιώνα, ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν (1921-1963): “Πηγή τῆς ψευδοῦς θρησκείας εἶναι ἡ ἀνικανότητα νά χαρεῖς, ἤ μᾶλλον ἡ ἄρνηση τῆς χαρᾶς, ἐνῶ ἡ χαρά εἶναι ἀπόλυτα οὐσιώδης ἐπειδή, δίχως ἀμφιβολία, ἀποτελεῖ καρπό τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Δέν μπορεῖ κάποιος νά γνωρίζει ὅτι ὑπάρχει Θεός καί νά μή χαίρεται. Μόνο σέ σχέση μέ τή χαρά, ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καί ἡ ταπείνωση εἶναι σωστά, γνήσια καί καρποφόρα. Ἔξω ἀπό τή χαρά, ὅλα γίνονται δαιμονικά, μιά βαθύτερη διαστροφή κάθε θρησκευτικῆς ἐμπειρίας. Μιά θρησκεία φόβου. Θρησκεία τῆς ψευτοταπείνωσης. Θρησκεία τῆς ἐνοχῆς: τά πάντα εἶναι πειρασμοί καί παγίδες – ὄντως πολύ δυνατοί, ὄχι μόνο στόν κόσμο, ἀλλά καί μέσα στήν Ἐκκλησία. Οἱ «θρησκευόμενοι» ἄνθρωποι, κατά κάποιο τρόπο, βλέπουν τή χαρά μέ ὑποψία. Σκέφτομαι πώς ὁ Θεός θά συγχωρήσει τά πάντα ἐκτός ἀπό τήν ἔλλειψη χαρᾶς. Τό ὅτι ξεχνᾶμε πώς ὁ Θεός δημιούργησε καί ἔσωσε τόν κόσμο. Ἡ χαρά δέν εἶναι ἕνα ἀπό τά «συστατικά» τοῦ Χριστιανισμοῦ, εἶναι ὅμως ὁ τόνος τοῦ Χριστιανισμοῦ πού διαπερνᾶ τά πάντα – πίστη καί ὅραμα. Ὅπου δέν ὑπάρχει χαρά, ὁ Χριστιανισμός γίνεται φόβος καί συνεπῶς βασανιστήριο. Γνωρίζουμε σχετικά μέ τήν κατάσταση πτώσεως ὅπου βρίσκεται ὁ κόσμος μας, μόνο ἐπειδή γνωρίζουμε τήν ὑπέροχη δημιουργία του καί τή σωτηρία του ἀπό τόν Χριστό. Ἡ γνώση τοῦ πεπτωκότος κόσμου δέν μπορεῖ νά σκοτώνει τή χαρά, ἡ ὁποία πάντοτε ἐκρέει σ’ αὐτόν τόν κόσμο, συνεχῶς ὡς μία «χαρμολύπη».
18. Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΔΟΥΛΕΙΑ-Η Πίστη μας είναι δική μας δουλειά. Μπορούμε και πρέπει να ζητούμε από τον Θεό να μας ενισχύει στην Πίστη, όπως παίρνουμε βιταμίνες και γυμναζόμαστε για να δυναμώσουμε. Οι θέσεις και η εξουσία υπηρετούν την Πίστη μας και πηγάζουν από αυτήν. Για αυτό και οφείλουμε να απαιτούμε από τους ηγέτες μας να μας στηρίζουν.
19. ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΟΛΕΜΟΣ; -Ο Πόλεμος για τον Άνθρωπο διεξάγεται σε ένα αυξανόμενα αντιανθρώπινο περιβάλλον. Η προπαγάνδα της «Περιβαλλοντικής ατζέντας» επιδιώκει να εξαφανίσει τον άνθρωπο μα και ολόκληρη την Φύση. Γι’ αυτό την ώρα που οι ψευδοσωτήρηδες παριστάνουν τον Σωτήρα και επαγγέλονται την φαρμακευτική σωτηρία μας, την ίδια ώρα οι οργανισμοί τους οποίους υπηρετούν κατασκευάζουν … συνθετικό κρέας για να πολεμήσουν τάχα την πείνα. Οι ίδιοι που επιβάλλουν τις νομοθεσίες για τις αμβλώσεις, ενδιαφέρονται τάχα για την διατήρηση της ζωής. Εκείνοι που καταγράφουν από πού μπήκαμε στον υπολογιστή μας, προασπίζουν τάχα την ιδιωτικότητά μας. Οπως η “επιχείρηση ελευθερία” και η “δημοκρατία” κρύβουν τον αυταρχισμό και τα οικονομικά συμφέροντα. Αυτοί είνια οι άρχοντες του Ψεύδους. Δική μας δουλειά είναι να προνοούμε για την διατήρηση του Φωτός.
20. ΠΟΤΕ ΘΑ ΔΟΥΜΕ ΦΩΣ; Όσο απλώνεται το σκοτάδι, τόσο δυναμώνει το Φως. Αρκεί να ευθυγραμμιστούμε με αυτό. O εχθρός είναι ψεύτης. Η εξουσία του στηρίζεται στην οφθαλμαπάτη και στην ρουφιανιά. Γι’ αυτό σκαρφίζεται νούμερα και υπηρεσίες για να καταδίδεις αυτόν που καπνίζει, αυτόν που πηγαίνει στην εκκλησία, αυτόν που γιορτάζει τα Χριστούγεννα. Η εξουσία του είναι τόση όση του επιτρέπει η αλληλεγγύη μας. Τόση όση του επιτρέπει η απιστία και ο φόβος μας. Μαζί με την αλληλεγγύη απένταντι στις παγκόσμιες υπερεξουσίες των μη εκλεγμένων εξουσιαστών, των φανερών και αφανών διεθνών οργανισμών και αυτόκλητων αυθεντιών, ας προσευχηθούμε να ακυρωθεί ο ψυχολογικός πόλεμος και το πνεύμα φόβου, και να ελευθερωθεί η αλήθεια.  Έχουμε την θεϊκή δικαιοδοσία να καταστρέφουμε τα ψεύδη. Ο αγώνας αυτός δεν είναι θέμα μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, αλλά μεταξύ μισανθρώπων και ανθρώπων. Να προσευχηθούμε, να δυναμώσουμε, να αντισταθούμε στον διάβολο και τους ψευδοθεούς που επιχειρούν να σπείρουν την διχόνοια μεταξύ των ανθρώπων. Να μην κοιτάμε την σκιά που πέφτει πίσω μας, αλλά το Φως που μας οδηγεί μπροστά μας.
21. ΤΟ ΚΑΛΟ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ – Η μεγαλύτερη έγνοια του διαβόλου είναι να κάνει τον άνθρωπο να πιστέψει ότι δεν υπάρχει, και κατά συνέπειαν δεν υπάρχουν οι συνωμοσίες του. Είναι για αυτό αναγκαία η ενσυνείδητη επιλογή μας να ταχθούμε με το Καλό. Να κάνουμε πράξη την Ομολογία ότι είμαστε με το μέρος της Ζωής, με το μέρος του Θεού. Να προστατεύσουμε τις οικογένειες που μας εμπιστεύτηκε ο Θεός, και την μεγάλη οικογένεια του Έθνους και της Πατρίδας μας. Η νίκη μας είναι νίκη του Θεού. Οπως στην περίφημη φράση η οποία αποδίδεται στην παιδίσκη Ιωάννα της Λωραίνης, ¨Ας αγωνιστούμε και ο Θεός θα δώσει την νίκη!” Του Θεού το 2021.

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

Δεκέμβριος-Ο μήνας της θεϊκής και της ανθρώπινης αναγεννήσεως

Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του χρόνου κατά το ηλιακό ημερολόγιο. Όπως μαρτυρεί το όνομά του, είναι ο δέκατος μήνας του δεκάμηνου Ρωμαϊκού έτους, αφού η λέξη Δεκέμβριος προέρχεται από το λατινικό decem, δηλαδή δέκα.

Η διαπρεπής Καθηγήτρια της Λαογραφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Άλκη Κυριακίδου – Νέστορος (1935-1988), θεμελιώνοντας τα συμπεράσματα των ερευνών της στην μελέτη της ζωής των Ελλήνων αγροτών, υποστηρίζει ότι τρεις είναι οι εμπειρίες του χρόνου με τις οποίες συνδέονται τα έθιμα του λαού:

-το κρύο,

-το τέλος της σποράς, και

-η μείωση του φωτός.

Αυτές οι εμπειρίες εκφράζονται μέσα από τις γιορτές και τα έθιμα κάθε μηνός.

Εις ό,τι αφορά το κρύο, ο ελληνικός λαός έχει παρατηρήσει, συμπεράνει και κωδικοποιήσει πως «του Αγίου Ανδρέα, αντρειεύει το κρύο» (30 Νοεμβρίου). Τον μήνα Δεκέμβριο το κρύο συνδέεται με τις εορτές της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), του Αγίου Σάββα (5 Δεκεμβρίου) και του Αγίου Νικολάου (6 Δεκεμβρίου). Γι’ αυτό και αποκαλεί το τριήμερο αυτό «Νικολοβάρβαρα». Τότε, “η Αγιά Βαρβάρα βαρβαρώνει, ο Άη Σάββας σαβανώνει, κι ο Άη Νικόλας παραχώνει”, εννοείται στο χιόνι. Σε αυτή την φράση και σε πολλές ακόμη παροιμιώδεις φράσεις του λαού μας, η συλλογική εμπειρία εκφράζεται με παροιμιακές φράσεις στις οποίες κυριαρχεί η χρήση της παρετυμολογίας. Η ηχητική, δηλαδή, συνάφεια ερμηνεύεται ως αιτιώδης σχέση. Έτσι έχουμε τον σύνδεσμο Ανδρέας-αντρειεύει, Βαρβάρα-βαρβαρώνει, και Σάββας-σαβανώνει.

Η δεύτερη εμπειρία του χρόνου, όπως την καταχωρεί η αείμνηστη Νέστωρος,  είναι το τέλος της σποράς.  Για την σπορά, η παρετυμολογία συναντάται σε παροιμίες όπως: “Δεκέμβρης, δίκιος σπόρος” και “Δικέμβρη, δίκια σπέρνε”. Η λέξη «δίκια» σημαίνει ότι ο ζευγάς δεν πρέπει να ρίχνει τον σπόρο ούτε πολύ αραιά, ούτε πολύ πυκνά, γιατί το χώμα είναι αρκετά ποτισμένο από τις βροχές, ώστε δεν υπάρχει πλέον φόβος να μην φυτρώσει.

Η τρίτη εμπειρία του χρόνου, κατά Νέστωρος, είναι η μείωση του φωτός. Η αύξηση και η μείωση του φωτός είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο επηρεάζει καίρια την ζωή στην Γη. Με αυτήν συνδέεται και από αυτήν εξαρτάται η ζωή, η γέννηση και η καρποφορία του σιταριού το οποίο αποτελεί την βασική τροφή των Ελλήνων από την Νεολιθική εποχή έως και ως σήμερα. Και αυτό, παρά τις συνεχείς και συντονισμένες προσπάθειες αποσύρσεώς του από το διαιτολόγιο των συγχρόνων Ελλήνων, εν ονόματι της «υγιεινής διατροφής» η οποία ευνοεί τις ενεργειοβόρες εγκαταστάσεις βοοειδών (ως να ζήλωσαν τους Τεξανούς γελαδάρηδες στις ανύπαρκτες μεγάλες ελληνικές πεδιάδες), έναντι των εριφίων που παραδοσιακά εκτρέφονται στα ορεινά ακόμη και των βραχωδών νησιών μας, ή των χοιρινών τα οποία απετέλεσαν ως και τον περασμένο αιώνα πηγή τροφής για όλο τον χρόνο, ιδιαιτέρως δε κατά τους χειμερινούς μήνες, ακόμη και για τις οικονομικά ασθενέστερες  οικογένειες, είναι δε κατ’ εξοχήν «οικολογικά» ζώα αφού καταναλώνουν και ανακυκλώνουν τα τροφικά απορρίμματα του σπιτιού.  Αντιθέτως η εκ της Εσπερίας «υγιεινή διατροφή» προβάλλει παραπροϊόντα αγελαδινού γάλακτος τα οποία δεν επαρκούν από την ελληνική παραγωγή, επομένως εισάγονται για να καλύψουν τις πλασματικές ανάγκες, ενώ παραμελούνται το πλέον συμβατό με το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα κατσικίσιο γάλα, και παραδοσιακά τυριά όπως το κασέρι. Η αποξένωση από την παραγωγή και την κατανάλωση προϊόντων οικόσιτων ζώων,  είναι μια από τις πολλές μεθόδους τις οποίες χρησιμοποιεί η διεθνιστική προπαγάνδα προκειμένου να επιτύχει την υποταγή των ανθρώπων μετατρέποντάς τους από παραγωγούς σε καταναλωτές, προσδεδεμένους και εξαρτημένους από μεγάλες διεθνείς εταιρείες επεξεργασίας και διανομής τροφίμων.

Η σχέση  της ζωής των ανθρώπων με τον  ηλιακό κύκλο και με τον κύκλο των γεωργικών εργασιών είναι άμεση και αποκαλυπτική: Η χειμερινή τροπή συμπίπτει με το τέλος της σποράς, η θερινή τροπή με το τέλος του θερισμού, η εαρινή ισημερία είναι η εποχή κατά την οποία τα στάχυα αρχίζουν να ψηλώνουν, ενώ κατά την φθινοπωρινή ισημερία γίνεται η προετοιμασία της σποράς. Ουρανός και Γη, τα Άνω και τα Κάτω, συνεργούν αρμονικά και παραγωγικά στην ζωή, στην επιβίωση και στην ευημερία του Ανθρώπου.

Κατά τον μήνα Δεκέμβριο σημειώνονται οι μικρότερες μέρες -«Του Δεκέμβρη η μέρα, καλημέρα – καλησπέρα»-, μέχρις ότου φθάσουμε στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο, το οποίο τοποθετείται κατά προσέγγιση στις 21 Δεκεμβρίου, οπότε οι μέρες αρχίζουν και πάλι να μεγαλώνουν. Με την Γέννηση του Σωτήρος, στις 25 Δεκεμβρίου, ο ήλιος ξαναγεννιέται. Στην Ορθόδοξη εκκλησιαστική υμνογραφία των Χριστουγέννων, υπάρχουν πολλές αναφορές στον σύνδεσμο του Χριστού με τον ήλιο: “Ανέτειλας, Χριστέ, εκ Παρθένου, νοητέ Ήλιε της Δικαιοσύνης”, “Η Γέννησίς σου, Χριστέ ο Θεός, ανέτειλε το κόσμω το φως το της Γνώσεως» και «Σε προσκυνείν, τον Ήλιον της Δικαιοσύνης και Σε γιγνώσκειν εξ ύψους Ανατολήν…”.

Καθ’ οδόν προς την ηλιακή και ανθρώπινη αναγέννηση, ας κρατήσουμε την ματιά μας στο Φως.

Οι παπαρούνες στα λιβάδια της Φλάνδρας

Στα λιβάδια της Φλάνδρας

All Hallows, Toussaint, των Ταξιαρχών, γιορτές φθινοπωρινές, αφιερωμένες στους Προγόνους και στις ασώματες, αόρατες, ουράνιες δυνάμεις τις οποίες επικαλούμαστε και στις οποίες προστρέχουμε καθώς συγκεντρωνόμαστε γύρω από την φωτιά της μνήμης, των μύθων, των παραδόσεων, των κατορθωμάτων και της ανίκητης προφορικής παράδοσης που κεντούν τον πέπλο της μεγαλειώδους Ιστορίας του Ανθρώπου.

Στις πεδιάδες της Φλάνδρας, ανθούν σήμερα λιβάδια από παπαρούνες. Κανείς δεν είχε προσέξει τα ταπεινά αγριολούλουδα που φύτρωναν ισχνά στο φτωχό χώμα του άγονου Βελγίου και της Βορειοδυτικής Γαλλίας. Μέχρι που κατέκλεισαν τον τόπο στις αρχές του 20ου αιώνα.

Αν είχαμε μια καλύτερη εποπτεία της αρχαίας θρησκείας και της ιστορίας μας, θα ξέραμε ότι οι παπαρούνες είναι από την αρχαιότητα συνδεδεμένες με τους νεκρούς και την πρόσβαση των ζώντων, στον κόσμο πέρα από το λεπτό παραπέτασμα που χωρίζει τους ζωντανούς από τους νεκρούς.

Η θεά των Παπαρούνων την οποία συνανταούμε στην Μινωική και στην Μυκηναϊκή τέχνη, η θεά Δήμητρα καθισμένη πάνω στον θρόνο της που στα πόδια του φυτρώνουν παπαρούνες, κι η νεοελληνική παράδοση που θέλει τις παπαρούνες να φυτρώνουν στα πόδια του Σταυρού του Θεανθρώπου, στους σταμπωτούς κανβάδες των γιαγιάδων μας, μας μιλούν για την χειροπιαστή μαρτυρία της συνέχισης της ζωής μετά τον θάνατο. Η πίστη πως όλα δεν τελειώνουν εδώ παρηγορεί και συνάμα νουθετεί τον εύκολο στην θλίψη όσο και στην έπαρση, άνθρωπο, και είναι βαθιά ριζωμένη στην ιστορία μας.

Η Μινωική θεά των Παπαρούνων, 13ος π.Χ. αιώνας, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Η θεά, καθισμένη κάτω από το ιερό δένδρο κρατά στα χέρια της παπαρούνες ενώ της προσφέρονται κρίνοι. Στο στερέωμα, δυο φίδια περιπλέουν τον ήλιο και το φεγγάρι, σημάδια της ιερότητας της χθόνιας θεάς. (Aκρόπολη Μυκηνών, περί το 1450 π.Χ. )

Παπαρούνες φυτρώνουν στη βάση του Σταυρού μετά την σταύρωση του Θεανθρώπου.
Λαϊκή εικονογράφηση σε κανβά κεντήματος.

Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ο αδελφοκτόνος Πρώτος Ευρωπαϊκός Πόλεμος σκόρπισε στο χώμα της Ιπρ, στην Φλάνδρα, αίμα και κόκκαλα νέων ανδρών που έδωσαν την ζωή τους πιστεύοντας πως η θυσία τους θα προσέφερε έναν καλύτερο κόσμο στους αγαπημένους τους, στους γονείς και στα αδέλφια, στις γυναίκες και στα παιδιά τους, που τους περίμεναν στην πατρίδα τους. Το χώμα, αναστατωμένο από τις βολές του πυροβολικού, ποτισμένο από το αίμα και τα οστά ανθρώπων, αλόγων και σκύλων, και το άζωτο των εκρηκτικών, έκανε τις παπαρούνες να θεριέψουν. Οι στρατιώτες είδαν σε αυτές το αίμα των σκοτωμένων συνστρατιωτών τους, μαζί και την ελπίδα πως το αίμα τους θα ποτίσει το δέντρο της ζωής, κι άρχισαν να γράφουν γι’ αυτές σε επιστολές προς τους οικείους τους από το 1915, το δεύτερο έτος του πολέμου, και μετά.

Το ίδιο φαινόμενο, με τις κατακόκκινες παπαρούνες, παρατηρήθηκε και στην Καλλίπολη. Τα συμμαχικά στρατεύματα έφθασαν στην χερσόνησο της Ανατολικής Θράκης στις 25 Απριλίου 1915, με στόχο να καταλάβουν την Κωνσταντινούπολη και να εκδιώξουν την Τουρκία από τον πόλεμο.

Ο “πόλεμος των χαρακωμάτων” ο οποίος χαρκτήρισε την τέχνη του πολέμου εκείνου, υπήρξε καταστροφικός και ήταν ένα πραγματικό σφαγείο νέων Ευρωπαίων, όπως άλλωστε και το Δυτικό μέτωπο. Μετά από οκτώ μήνες σκληρών μαχών, οι Σύμμαχοι αποσύρθηκαν, τον Ιανουάριο του 1916, σημειώνοντας μια τραγική αποτυχία έναντι των Τούρκων.

Πόλεμος χαρακωμάτων

Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο πιο άγριος, τεχνολογικά προηγμένος, και ανήθικος πόλεμος που είχε γνωρίσει ως τότε ο κόσμος, έληξε με την ανακωχή της 11ης Νοεμβρίου 1918. Πάνω από 16 εκατομμύρια ένοπλοι και άμαχοι υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης ή ήταν “παράπλευρες απώλειες” του πολέμου.

John McCrae

Λίγο μετά την απώλεια του φίλου του υπολοχαγού του Πυροβολικού Alexis Helmer ο οποίος διαμελίστηκε στην δεύτερη μάχη της Ιπρ, ένας Καναδός στρατιωτικός γιατρός, ο αντισυνταγματάρχης John McCrae, καθισμένος στο πίσω μέρος ενός ασθενοφόρου, έγραψε στις 8 Δεκεμβρίου 1915, το ποίημα, “Οι Παπαρούνες της Φλάνδρας”. Το ποίημα χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην προπαγάνδα της Κοινοπολιτείας και έγινε διάσημο. Ο ποιητής, γιατρός και στρατιώτης, πέθανε από πνευμονία κατά την υπηρεσία του, ως Διοικητού του Γ’ Γενικού Καναδικού Νοσοκομείου, στην Βουλώνη, στις 28 Ιανουαρίου 1918, οκτώ μήνες πριν το τέλος του Μεγάλου Πολέμου.

In Flanders’ fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place: and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.

We are the dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved and were loved, and now we lie
In Flanders’ fields.

Take up our quarrel with the foe;
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high,
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders’ Fields.

Η Μνήμη των νεκρών των Α΄Παγκοσμίου Πολέμων (και εν συνεχεία των νεκρών όλων των πολέμων της Κοινοπολιτείας) τιμάται στο Ηνωμένο Βασίλειο, με κατάθεση στεφάνων καμωμένων από (υφασμάτινες) παπαρούνες, και με μια παπαρούνα στο πέτο πριγκίππων και κοινών θνητών, την Κυριακή που είναι πλησιέστερη στις 11 Νοεμβρίου, επέτειο του τέλους των εχθροπραξιών στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και, εκκλησιαστικά στο Allsaintstide.

Αιωνία η μνήμη των παιδιών της Ευρώπης.

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Πολιτισμός του Ωραίου σε μια ταινία του Οίκου Ντιόρ

Ο πολιτισμός μας στηρίχτηκε σε τρεις αξίες γένους θηλυκού:

Στην Δικαιοσύνη που είναι ο ανώτερος πνευματικός νόμος και το ύψιστο θεϊκό προνόμιο.

Στην Τάξη η οποία διέπει το σύμπαν, γι’ αυτό και την αναζητά ο άνθρωπος στην καθημερινότητά του και την αναπαράγει στην αρμονία των δημιουργημάτων του, από την συμμετρία των λαϊκών κεντημάτων ως την μαθηματική τελειότητα του Παρθενώνος.

Στην Ομορφιά, που είναι η αντικειμενικότερη κι ελκυστικότερη όλων, γι’ αυτό και υμνήθηκε όσο καμιά άλλη.

Οι Μύθοι και οι λαϊκές Παραδόσεις μας, είναι οι αναμνήσεις ενός κόσμου νεογέννητου, αρμονικού και όμορφου, μιας Εδέμ την οποίαν αναζητούμε στην γαλήνη των σπιτιών μας, στους ανθρώπους που στέκονται δίπλα μας, στην αγκαλιά ενός δάσους, σε μια μουσική συγχορδία, στο κελάρυσμα ενός ρυακιού, στον επαναλαμβανόμενο παφλασμό της θάλασσας.

Αυτό που βλέπω, ακούω, αισθάνομαι, είναι αυτό που χτίζει την καθημερινότητά μου, και η καθημερινότητά μου είναι η ζωή μου.

Η εποχή του Covid-19 μας οδηγεί να αφήσουμε πίσω την παραληρηματική “ομαλότητα” του πρόσφατου παρελθόντος και να αναζητήσουμε την Χρυσή Εποχή της χαμένης ανθρώπινης αθωότητας.

Αυτήν την εποχή, καταφύγιο και προσδοκία μιας νέας μέρας, σαν αυτές που οι άνθρωποι συνομιλούσαν με το περιβάλλον, και θεϊκό και ανθρώπινο συμβίωναν χωρίς ενοχές και ιερατεία, ανακαλεί η καταγόμενη από την Πούλια Μαρία Γκράτσια Κιούρι, διευθύντρια δημιουργικού του Οίκου Ντιόρ, και ο επίσης Ιταλός σκηνοθέτης Ματτέο Γκαρρόνε.

Η συλλογή Υψηλής Ραπτικής για το Φθινόπωρο/Χειμώνα 2010-2021 παρουσιάστηκε με μια ταινία 10 λεπτών στις 6 Ιουλίου. Αφού οι κλασικές επιδείξεις δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν φέτος λόγω της πανδημίας, οι δυο δημιουργοί και οι συνεργάτες τους (ανάμεσά τους και αρκετοί Ελληνες) εξορκίζουν την αβεβαιότητα με τον μύθο. Σκηνικό, η φαντασιακή Αρκαδία των Ελλήνων, στον πιο ρομαντικό κήπο του κόσμου, τον Κήπο των Νυμφών στο Λάτιο της κεντρικής Ιταλίας, λίγο έξω από την Ρώμη, σπαρμένο με ρυάκια, αρχαία ερείπια, οξιές, κυπαρίσσια κι αναρριχητικές τριανταφυλλιές, για τον οποίο έγραψε με θαυμασμό ο Πλίνιος ο Νεώτερος (61-113).

Πηγή: dior.com

Η μαεστρία των γυναικών που εργάζονται για τον θρυλικό οίκο μόδας και στοιχεία από το παρελθόν, όπως το μεταπολεμικό Θέατρο της Μόδας, σε σκηνικά του μεγάλου Ζαν Κοκτώ, μαζί με 37 δημιουργίες-μινιατούρες, ελληνικού τύπου εσθήτες και ταγέρ του περίφημου New Look του 1947, συνθέτουν την πρόταση της Κιούρι για μια νέα αισθητική αναγέννηση.

© BRIGITTE NIEDERMAIR

© BRIGITTE NIEDERMAIR

Βλέποντας το φιλμ, σκέφτηκα πόσο υπέροχος είναι ο Ελληνικός, Ρωμαϊκός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, από την αισθητική σύλληψη έως την τεχνική υλοποίηση και την καλαίσθητη δημιουργικότητά μας. Μέσα στην κακοφωνία του Χθες και την αβεβαιότητα του Αύριο, η ποιότητα της καθημερινότητάς μας θα μας κρατήσει πάνω από το νερό, ως την δική μας Ιθάκη.

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

Για τα πανηγύρια του καλοκαιριού

Χρήστος Καγάρας: Στο Πανηγύρι της Παναγίας

Ωρέ ν’ οι κλέφτες λέει ξουρίζονταν μπω-μπω,

οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Χορεύουν τα κλεφτόπουλα πω-πω,

οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Ώρε με τα γυαλιά ξουρίζονταν μπω-μπω,

οι κλέφτες πω-πω ν’ οι κλέφτες.

Ώρε κι ο καπετάνιος χόρευε μπω-μπω,

οι κλέφτες μπω-μπω ν’ οι κλέφτες.

Υπάρχει άλλη τέχνη που να εκφράζει την ελληνική ψυχή σε κάθε πτυχή της, από τον χορό; Στις καλές και στις δύσκολες εποχές, στα γλέντια του γάμου και στα διαλείμματα του πολέμου, ο χορός σηματοδοτεί τoυς σταθμούς στην ζωή της ελληνικής κοινωνίας από την μακρινή αρχαιότητα περνώντας από τους Μέσους χρόνους και φθάνοντας ως τις μέρες μας.

«Εις δε το Κολινδρόν αποκλεισθέντες οι πεζοί και ανθέξαντες, επιστρέψαμεν πάλιν νικηταί και τροπαιούχοι εις την θέσιν μας τραγωδούντες και χορεύοντες», θυμάται ο Νικόλαος Κασομούλης. Στα διαλείμματα του πολέμου οι Έλληνες πολεμιστές έτρωγαν, έπιναν και χόρευαν, διηγούμενοι τις νίκες τους με τα ηρωικά τραγούδια και τους χορούς τους.

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ: Ο Κατσαντώνης στα Τζουμέρκα

Κι αν τα χρόνια του πολέμου έχουν κοπάσει, κι οι Κλέφτες κι οι Αρματολοί, λιγότερο από δυο αιώνες μετά την Παλιγγενεσία, δείχνουν να έχουν ξεχαστεί, οι Έλληνες εξακολουθούν να χορεύουν στις χαρές τους.

Τα πανηγύρια στους αυλόγυρους των εκκλησιών, στα άλση γύρω από τα ξωκκλήσια, ακόμη, που ανοίγουν μια φορά τον χρόνο στην εορτή του αγίου τους,  συνάντησαν την σφοδρή αντίδραση μερίδας του κλήρου, άντεξαν όμως και ενσωματώθηκαν σχεδόν ως συνέχεια του καθ’ αυτώ θρησκευτικού δρωμένου, εκτός του ναού, με τον ιερέα συχνά να σέρνει πρώτος τον χορό.

Στα μεγάλα πανηγύρια του καλοκαιριού, Προφήτη Ηλία, Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κ.ά., η κοινότητα διασκορπισμένη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ανταμώνει και επανασυνδέεται. Όπως τον παλιό καιρό, βλέμματα και προξενιές πλέκονται για να διασφαλιστεί η συνέχεια της ύπαρξης με τις ευλογίες του συνόλου. Εμπορικές συναλλαγές, αναγκαίες προμήθειες του χειμώνα, μικροπολυτέλειες και μικροχαρές, συνδέονται χάρις στο ελληνικό πανηγύρι.

Γιώργος Μυλωνάς: Πανηγύρι στην Λάιστα

Η πρακτική του χορού δεν περιορίζεται στα χωριά μας, αλλά η αξία των παραδόσεων και των συνηθειών του λαού μας αναγνωρίζεται και εξαίρεται ως αναπόσπαστο και κυρίαρχο μέρος της συλλογικής εθνικής αυτοσυνειδησίας.

«Αι χορεύτριαί μας κορίτσια των καλύτερών μας οικογενειών χόρεψαν με το ωραίον αρχαϊκόν ένδυμα τους Ελληνικούς χορούς και πιστοποίησαν με την χάριν των κινήσεων και την ευγένειαν των στάσεων ότι πραγματικώς οι διατηρηθέντες χοροί είναι οι κυκλικοί χοροί των αρχαίων, τους οποίους χόρευαν πέριξ των βωμών», γράφει το 1912 η πρωτοπόρος φεμινίστρια, πρωτεργάτις της ανάδειξης της Ελληνικής παράδοσης και ιδρύτρια του Λυκείου των Ελληνίδων, Καλλιρρόη Παρέν.

Και ο ρομαντικός ελληνολάτρης θεμελιωτής της σύγχρονης ελληνικής μουσικής σχολής, Γεώργιος Λαμπελέτ, συνεπικουρεί υπογραμμίζοντας την σημασία της ελληνικότητας στην μουσική μας παιδεία:  «το εθνικότερον, δημιουργικότερον, αληθινότερον έργον το οποίον θα κάμουν οι Έλληνες μουσουργοί είναι η καλλιέργεια της ελληνικής μελωδίας με την εφαρμογήν της πολυφωνίας και η τεχνική ανάπτυξής της, επί τη βάσει της αντιστίξεως και της fuga».

Ακόμα και γι’ αυτούς που επιμένουν στα ισοπεδωτικά Δυτικά ακούσματα, το πραγματικό γλέντι, η πραγματική έκφραση των συναισθημάτων, αρχίζει όταν ακούγονται τα παραδοσιακά τραγούδια, τα συρτά και οι μπάλοι. Συχνά  πρωταγωνιστής είναι το κλαρίνο, ένα κεντροευρωπαϊκό εφεύρημα που οι Έλληνες πήραν από τις Βαυαρικές στρατιωτικές μπάντες, και το προσάρμοσαν στα ελληνικά ακούσματα αντικαθιστώντας την φλογέρα, τόσο που, σήμερα τα παραδοσιακά τραγούδια και οι θεράποντες του είδους, συχνά αποκαλούνται «τα κλαρίνα».

Θεόφιλος Χατχημιχαήλ: O Στρατηγός της Πελοποννήσου, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εις τον κάμπον της Λέρνης λίμνης συναθροίζει τους nικητάς του Δράμαλη.

Λογιών-λογιών βέβαια τα ακούσματα και οι μουσικές. Άλλα ελληνοπρεπή και πανάρχαια, σαν τον Τσακώνικο της Πελοποννήσου, και άλλα, ζηλώσαντα αιγυπτιακά ή ινδικά μοτίβα που πάντως βρίσκονται κοντύτερα εκφραστικά στον λαό μας από τις άναρθρες κραυγές δήθεν ευρωπαϊκών ακουσμάτων.

Ρέγκος Πολύκλειτος: Σκυριανό Πανηγύρι

Στην σημερινή Covid-19 εποχή της κοινωνικής αποστασιοποίησης είναι αναγκαίο οι Έλληνες να εξακολουθήσουν να χορεύουν και να τραγουδούν στον κύκλο του χορού, στις ατομικές και στις συλλογικές περιστάσεις. Όπως σε όλα, έτσι και στον χορό και τα πανηγύρια θα υπάρξουν αλλαγές. Έχουμε όμως τα διδάγματα και τους τρόπους να τα προσαρμόσουμε και να προσαρμοστούμε για να επιβιώσουμε. Το κάναμε σε εποχές θεοκρατικές, και σε εποχές Οθωμανικής δουλείας. Μπορούμε και τώρα.

Όπως και την Λαμπρή που πέρασε, χιλιάδες Έλληνες που δεν θα το σκέφτονταν σε άλλες εποχές, ανέπτυξαν δίκτυα επικοινωνίας για να πάρουν το Άγιο Φως στα σπίτια τους, και βγήκαν στα μπαλκόνια τους για να ψάλλουν μέσα από τα βάθη της ύπαρξής τους το ουρανομηκες «Χριστός Ανέστη».

Απέδειξαν έτσι ότι οι  παραδόσεις μας για να επιβιώσουν δεν έχουν ανάγκη από κραυγές, τραμπουκισμούς, ψευτοπαλληκαριές και εκμετάλλευση πονηρών πολιτευτών, όπως συνέβη τις προάλλες στο πανηγύρι στην Αλίαρτο, ενέργειες που δίνουν λαβή για την επιβολή της εξουσίας έναντι του λαού. Οι καιροί επιβάλλουν την ψύχραιμη και έξυπνη διαχείριση του αντιπάλου.

Για τον Έλληνα «γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα», διδάσκει ο εθνικός ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Για αυτό και μόνο αξίζει να υπερασπιστούμε τα πανηγύρια του καλοκαιριού, να προστατεύσουμε τις γιορτές και το ελληνικό έθος.

Όπως ετούτο το Ναξιώτικο τραγούδι διηγείται :

Xορέψετε, χορέψετε, τα νιάτα να χαρείτε,

γιατί σε τούτο το ντουνιά δε θα τα ξαναβρείτε

Δώστε του χορού να πάει,

τούτ’ η γης θα μας εφάει.

Όσοι έχουνε καλή καρδιά και ταχτικά γλεντούνε

μονάχα αυτοί τον ψεύτικο τον κόσμο θα χαρούνε.

Tούτ’ η γης που την πατούμε

όλοι μέσα θε να μπούμε.

Χορέψετε, χορέψετε παπούτσια μη λυπάστε,

μα κείνα ξεκουράζονται τη νύχτα που κοιμάστε.

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

Λύκειο Ελληνίδων

2020: Το διαφορετικό Πάσχα των Ελλήνων

Φωτογραφία των Σπετσών, του διεθνούς φήμης φωτογράφου Neil Campion.

Παίρνει σιγά-σιγά την θέση του στις αναμνήσεις μας και το Πάσχα του 2020.

Συμπέρασμα πρώτο, οι Έλληνες βρήκαν τον δρόμο να γυρίσουν προς τις παραδόσεις μας, και μάλιστα τις ακολούθησαν με ενθουσιασμό.

Συμπέρασμα δεύτερο, τα έθιμα της πατρίδας, μας ενώνουν.

Ακόμα και κάποιοι που συνήθως διαμαρτύρονταν, ήθελαν να ακούσουν τις καμπάνες, παρακολούθησαν τις Ακολουθίες και την λειτουργία της Αναστάσεως, βγήκαν στα μπαλκόνια με κεριά, κι ας μην είχαν πάρει το Αγιο Φως, κάποιοι έκαναν τα αδύνατα-δυνατά, σαν τους πρώτους Χριστιανούς για να το εξασφαλίσουν, και η Ελλάδα ολόκληρη σείστηκε και φωτίστηκε από τα πυροτεχνήματα !

Συμπέρασμα τρίτο, ο λαός μας μπορεί καλύτερα χωρίς ινστρούχτορες, χωρίς επιβολές, χωρίς υποκρισίες επαγγελματιών “θεοσεβούμενων”,  και τους πολιτικάντηδες που ψάχνουν να καρπωθούν πολιτικά οφέλη από την πανδημία, στο περιθώριο.

Είναι αλήθεια ότι είμαστε “έθνος ανάδελφο” και ιδιόρρυθμο. Ε και; Οταν πρέπει, το χρέος μας το κάνουμε και με το παραπάνω.

Ξέρω ότι από αύριο μεθαύριο, (στους μονίμως χολωμένους με την Ανάσταση/την ζωή/τα ρούχα τους γυρίζουμε την πλάτη), θα αρχίσουν οι έριδες και η διχόνοια, γιατί πάντα κάποιοι θα είναι έτοιμοι να κατηγορήσουν κάποιους άλλους -για το “like” ρε γμτ-, και θα πετούν την σκούφια τους για να κατηγορήσουν όσους νομίζουν ότι απειλούν όσα θεωρούν κεκτημένα τους… μέχρι τον επόμενο Covid, τον επόμενο “εχθρό”, το επόμενο επουσιώδες διχαστικό χαράκωμα.

Και του χρόνου με Υγεία, και με διαβασμένα κι εμπεδωμένα τα μαθήματα της Σαρακοστής του 2020.

Πάνω από όλα, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ

Πώς προσευχόμαστε;

 

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Σε αυτή την περίσταση, που παραχώρησε ο Θεός για τις αμαρτίες μας, να έχουμε κατά νούν ότι οι θάνατοι, οι θλίψεις, ο πόνος, δεν είναι τιμωρίες αλλά ευκαιρίες μετανοίας. Εάν δεν αρπάξουμε και αυτή την ευκαιρία, να την αξιοποιήσουμε πνευματικά, αυτοτιμωρούμαστε με φόβο, πανικό, ανασφάλεια. Και όπως λέγανε οι πρωτινοί με πολλή σοφία, «ο φόβος φέρνει κόλασιν (=τιμωρία)». Και τον φόβο προκαλούμε οι ίδιοι, όχι ο Θεός της Αγάπης και της Δικαιοσύνης.

Πλην των ανωτέρω, για να αποκτήσουμε τη δωρεά της τελείας αγάπης, η οποία «έξω βάλλει τον φόβον», κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη τον Θεολόγο, συνιστούμε πατρικά, κατά το διάστημα αυτό, που θα είστε περιορισμένοι κατ᾽ οίκον, να είστε και προσευχόμενοι.

Βοηθεί πολύ να ανοίγουμε σε δύσκολες ώρες τις συχνότητες του ουρανού. Σας συνιστούμε λοιπόν να διαβάζετε καθημερινά το Ψαλτήριον (Ψαλμούς του Δαβίδ), να διαβάζετε Βίους Αγίων, μάλιστα των συγχρόνων Αγίων του 20ου αιώνα, που η ζωή τους είναι πιο κοντά στη ζωή μας.

Τους Βίους των αγίων Παισίου, Πορφυρίου, Ιακώβου, Ανθίμου του εν Χίω, Νικηφόρου του Λεπρού, Ευμενίου, Γεωργίου του Καρσλίδη, Γερμανού του Σταυροβουνιώτη κ. α. Επίσης βοηθεί πολύ να διαβάζετε η να ακούετε από το διαδίκτυο τους Χαιρετισμούς η τις Παρακλήσεις της Παναγίας μας και του Τιμίου Σταυρού.

Επειδή οι σύγχρονοι άνθρωποι έχουν μάθει τα σύντομα και τα χωρίς πολύ κόπο, συνιστούμε ακόμη από τη μικρή μας πείρα και τις εξής σύντομες προσευχές:

«Μέγα το όνομα της Αγίας Τριάδος. Υπεραγία Θεοτόκε σκέπε ημάς.»

«Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον ημάς.»

«Σταυρέ του Χριστού πανάγιε σώσον ημάς τη δυνάμει σου.»

«Μεγάλε Αρχάγγελε Κυρίου Μιχαήλ σκεπάσον ημάς.»

«Μεγάλε Αρχάγγελε Κυρίου Γαβριήλ φώτισον ημάς.»

« Άγιε του Θεού Νικηφόρε πρέσβευε υπέρ ημών.»

Στη θέση του Αγίου Νικηφόρου μπορεί να επικαλείστε όποιο άγιο επιθυμείτε. Επίσης να προσευχόμαστε και για τους άλλους συνανθρώπους μας όλου του κόσμου. Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον τους δούλους σου, και λέμε τα μικρά τους ονόματα και συνεχίζουμε με το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον τους δούλους σου.

Επίσης λέμε, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον τον κόσμον σου άπαντα. Και τέλος για τους κεκοιμημένους να ευχόμαστε στον Νικητή του θανάτου Κύριε Ιησού Χριστέ ανάπαυσον τους δούλους σου, λέμε τα μικρά ονόματα των κεκοιμημένων μας στην αρχή και επαναλαμβάνουμε την ευχή υπέρ αναπαύσεώς τους.

Αγαπητοί μου, η δοκιμασία αυτή είναι μεγάλη ευκαιρία για όλους μας. Να ανοίξει η καρδιά μας και η ψυχή μας σε μετάνοια και προσευχή. Και ο Τριαδικός Θεός μας με τον τρόπο αυτό θα μας καθαρίσει από πνευματικά και σωματικά μικρόβια. Και κάτι χαριτωμένο τελειώνοντας. Όπως μου είπε ένας άνθρωπος του Θεού, καλό είναι για ψυχική ανάταση και παρηγοριά αυτού του ακούσιου εγκλεισμού, που αρκετούς ίσως οδηγήσει σε θλίψη η κατάθλιψη, καλόν είναι λέω, μαζί με τις προσευχές που προαναφέραμε, να ακούτε και κανένα παραδοσιακό ή ακόμα και λαϊκό ελληνικό τραγούδι. Είναι κι αυτό ένα ψυχοφάρμακο της ελληνικής ταυτότητάς μας.

Και μην ξεχνάτε την ευχή που αναφέραμε και άλλοτε: «Χριστέ μου δος μου την υπομονή και την πίστη των Αγίων». Έτσι, κάθε οικογένεια μπορεί να αναδείξει το σπίτι της σε μία «κατ᾽ οίκον εκκλησία», καθότι καμμιά δυσχέρεια δεν μπορεί και δεν πρέπει να μας χωρίσει από τον Χριστό, με τη χάρη και δύναμή Του.

Εν κατακλείδι το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι επί του παρόντος η μετάδοση της ασθένειας αλλά ο φόβος, ο πανικός και η ανώφελη τηλεθέαση. Ο φόβος και η τηλεμανία δεν φεύγουν με προεδρικά διατάγματα ούτε με αρχιερατικές εγκυκλίους.

Αυτά αρχικά μειώνονται και ύστερα φεύγουν όταν αρχίσουμε να μετανοούμε για τα προσωπικά μας πάθη και λάθη και να ζητούμε από το Πνεύμα το Άγιο με πόνο καρδιάς: ΠΝΕΥΜΑ ΑΓΙΟ, ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΘΑΡΙΣΟΝ ΗΜΑΣ ΑΠΟ ΠΑΣΗΣ ΚΗΛΙΔΟΣ.

Μετά πολλών ευχών και της εν Χριστώ αγάπης,

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΜΟΡΦΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΣ

 

Κείμενο Βήμα Ορθοδοξίας 

Εικόνα Η Παναγία Φανερωμένη Λευκάδος 

Εφημερίδα Δημοκρατία-Κώστας Δούκας: «Πρώτος ο Ομηρος μίλησε για τον τριαδικό Θεό»

Μιλάμε την ίδια γλώσσα με την ομηρική εποχή;
Μιλάμε την ίδια, τη γράφουμε με τον ίδιο τρόπο και την εκφέρουμε με τον ίδιο τρόπο. Είδα δηλαδή ότι είχα παραπληροφορηθεί. Τρεις λέξεις μόνο δεν μπορούσαν να αλλάξουν οι μεταφραστές. Δεν βρήκαν αντίστοιχες.

Τρεις λέξεις; Ποιες είναι αυτές;
Ο ιδρώς (ιδρώτας), η σανίς και η φάλαγξ. Δεν βρήκαν αντίστοιχες λέξεις. Κατά τα άλλα έπρεπε να πούμε τη θύελλα «ανεμορούφουλα», κατά τον Καζαντζάκη… Την Ηρα λευκώλενον που είχε λευκάς ωλένας, τη λευκοχέρα δηλαδή, να την πούμε «κρουσταλοβραχιονάτη». Τον πολύαρνι, αυτόν που έχει πολλά αρνιά, να τον πούμε «βαριοκοπαδιάρη». Να σου λέει «κασσίτερος» ο Ομηρος κι εσύ να λες… καλάι, κατά το τουρκικότερο! Να σου λέει «δόμος» ο Ομηρος, που είναι διεθνής λέξη, κι εσύ να λες κατά τα τουρκικά «οντάς»! Καζαντζάκης και Κακριδής. Αυτοί κάνανε το μεγάλο κακό.

Είναι νεκρή γλώσσα τα αρχαία ελληνικά, όπως ισχυρίζεται η Μαρία Ρεπούση;
«Η αρχαία ελληνική γλώσσα είναι νεκρή γλώσσα». Ε, και οι έξι λέξεις είναι αρχαίες. Αυτή είναι η απάντηση στη Ρεπούση. Τι άλλο να πω;

Τι μπορεί να αποκομίσει ένας σύγχρονος άνθρωπος διαβάζοντας Ομηρο;
Πρώτα πρώτα θα μάθει ότι υπήρχε μια άριστα οικοδομημένη γλώσσα, επιστημονική, εύηχη, που μπορεί να διατυπώσει οποιοδήποτε νόημα σε οποιαδήποτε εποχή και τώρα και στο μέλλον. Αν ανοίξετε π.χ. ένα φάρμακό σας και διαβάσετε τα έκδοχα του φαρμάκου, θα δείτε ότι όλες οι λέξεις είναι ομηρικές. Αν λέει colloidal, π.χ. κολλώδης, είναι λέξη ομηρική. Οπως chloro είναι χλωρός. Αν βλέπετε stearate είναι στέαρ του στέατος, πηγμένο λίπος. Αυτές οι λέξεις είναι ελληνικές.
Εχει διεισδύσει παντού η γλώσσα του Ομήρου. Εχει μπει σε όλον τον κόσμο με αποτέλεσμα να μην μπορεί να απαλλαγεί από τη γλώσσα αυτή, βρίσκεται αυτούσια ή μεταλλαγμένη μέσα σε όλες τις ευρωπαϊκές διαλέκτους. Αν, ας πούμε, σας τύχει -ο μη γένοιτο- και βρεθείτε στο εξωτερικό και πάθετε κάτι με την καρδιά σας, διακομιστείτε στο νοσοκομείο, οι ξένοι, αν ψάξουν, μπορεί να αποφανθούν ότι έχετε πρόβλημα στην «τριγλώχινα βαλβίδα». Ετσι θα το πούνε. «Τριγλώχιν» σημαίνει «τρεις γλωχίνες», αιχμές. Είναι το βέλος που έμπαινε μέσα αλλά δεν έβγαινε.
Το «κολλώ» είναι λέξη ομηρική. Του Αίαντος το ακόντιο είναι κολλητό, και οι θύρες είναι κολλητές για να είναι και πιο γερές. Λοιπόν η κόλλα πώς λέγεται αγγλικά; Glue. Και κολάζ λένε οι ξένοι. Και το παίρνουν και οι πυρηνικοί φυσικοί. Στη διάσπαση του ατόμου προϊόντα της σχάσεως τα οποία δεν έχουνε μάζα, αλλά πάνε και προσκολλώνται σε κάτι άλλα. Και λέγονται γκλουόνια.

(Διαβάστε ολόκληρη την ενδιαφέρουσα συνέντευξη στον Παναγιώτη Λιάκο,  ΕΔΩ)